Hematoloji hastaları neden aşı olmalı?
Hematoloji hastalarının tanı ve tedavisinde çok büyük gelişmeler olmaktadır. Ancak, bu tedaviler kötü hücreleri yok ederken, hastanın bağışıklık sisteminde de azalmaya sebep olmaktadır. Bu durum hastaların enfeksiyonlara meyilli olması ile sonuçlanabilir. Enfeksiyonlardan korunmada hijyen yöntemlerinin rolü tartışılmaz; öte yandan çocukluk çağlarımızdan da hatırlanacağı üzere önemli bir korunma yolu da aşılanmadır. Aşılar, virüs ve bakteriler gibi çok sayıda çeşitli mikroplara karşı koruma sağlayabilirler. Aşılar, mikropla vücut karşılaşmadan önce bağışıklık sistemi kendini o mikroba hazırlasın diye vücudu uyarır, böylece bağışıklık sistemi o mikropla tekrar karşılaştığında ne yapması gerektiğini artık bilir.
Aşılanma hematolojik malignite hastalarında neden önemlidir?
Hem hastalığın kendisi nedeniyle hem de verilen tedaviler nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflayan lösemi, lenfoma, miyelom hastalarının tedavilerine başlamadan önce çeşitli virüs ve bakterilere karşı aşılanmaları gerekir. Özellikle, hedefe yönelik tedavilerin sıklıkla kullanıldığı lenfoma hastaları ve kök hücre nakli yapılmış olan hastaların aşılanmaları son derece önemlidir. Çünkü, bağışıklık sistemi bu hastalarda çok zayıflamıştır.
Hangi aşılar?
Lösemi, lenfoma, miyelom hastalarının tedavileri sırasında mevsimsel grip aşılarını, zatürre aşılarını yaptırmaları mutlak gereklidir. Ülkemiz gibi hepatit B virüsünün çok sık rastlanıldığı ülkelerde tanı konulduğunda ve özellikle tedavi başlamadan hastanın daha önce hepatit B geçirip geçirmediği değerlendirilir. Eğer geçirmediği saptanırsa hastanın tedavi öncesi aşılanması önerilir.
Kök hücre nakli yapılmış olan hastalarda ise, vücut çocukluk çağında geçirdiği tüm enfeksiyonlara karşı oluşturduğu savunmayı unutur. Dolayısıyla, bu hastalar rehberler tarafından belirlenmiş çizelgelere göre tekrar aşılanırlar. Bu aşılar arasında zatürre, difteri, tetanoz boğmaca, hepatit A ve B, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşıları bulunur. Mevsimsel grip aşısı da bu aşı çizelgesinde mevcuttur. Bunlar lösemi, lenfoma, miyelom tedavisini düzenleyen hekimin kontrolünde yapılmalıdır.
Hangi aşıların yapılması sakıncalıdır?
Tedavi sürecinde canlı mikrop bulunduran aşıların yapılmaması gereklidir. Kök hücre nakli hastalarında ise bağışıklık baskılayıcı ilaçların kesilmesinden itibaren en az 2 yıl geçmedikçe canlı mikrop içeren aşılar yapılamaz. Canlı aşılar arasında çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak gibi aşılar bulunmaktadır.
Aşıların etkili olmaması mümkün müdür?
Aşılanmanın tedavi öncesinde yapılması önerilir. Aksi halde malignite tedavisi ile bağışıklık sistemi zayıfladığı için, aşı ile oluşması gereken antikorlar (koruyucular) oluşmayabilir. Enfeksiyon ve hematoloji dernekleri tarafından düzenlenen rehberlerde aşıların halk sağlığının korunmasındaki önemi ısrarla vurgulanmaktadır.
Lösemi Lenfoma Miyelom Derneği (LLM)
https://www.losemilenfomamiyelom.org/
