Nötropenik hastalarda enfeksiyon – Prof. Dr. Özlem Kurt Azap

Kemoterapi alan hastalar neden enfeksiyon hastalıklarına daha çok yakalanırlar?


Kemoterapi sırasında uygulanan ilaçlar, kanser hücreleri- ni yok etmelerinin yanı sıra vücuttaki bağışıklık sisteminin önemli hücrelerinin de sayılarının azalmasına yol açmakta- dır. Enfeksiyonlarla mücadele eden savunma hücrelerinin azalmasına tıbbi olarak “nötropeni” adı verilmektedir. Kemoterapi sonrası hastalarda nötropeni geliştiğinde enfeksiyonlar yönünden yakından izlenmeleri gerekmektedir.
Nötropenik hastalar, enfeksiyonlara hem daha yatkın olurlar, hem de enfeksiyonları daha ağır geçirebilirler. Bu nedenle enfeksiyon şüphesi olan nötropenik hastalar en kısa sürede doktora başvurmalıdır.

Enfeksiyonlardan korunmanın en etkili yolu el yıkamadır.

Eller;

✔ Yemek yemeden veya hazırlamadan önce
✔ Bitki ve/veya toprağa dokunduktan sonra
✔ Dışarıdan eve geldikten sonra
✔ Tuvaletten sonra
✔ Hayvanlara temas ettikten sonra
✔ Bebek altı değiştirdikten sonra
✔ Hayvan veya insan dışkısıyla kirlenmiş nesnelere temas- tan sonra yıkanmalıdır.

Ayrıca kan taşı, ustura, tıraş bıçağı, tıraş makinesi, manikür/ pedikür seti, diş fırçası gibi kişisel gereçler asla ortak kullanılmamalıdır.

Enfeksiyondan nasıl şüphelenilir?

Enfeksiyon hastalıklarındaki en önemli bulgu ateştir. Nötropenik hastalar, vücut sıcaklığının 38°C’yi geçtiği durumlarda mutlaka doktora başvurmalıdır. Ateş dışında boğaz ağrısı, öksürük, balgam çıkarma, ishal, karın ağrısı, idrar yaparken yanma, vücudun herhangi bir yerinde kızarıklık, ağrı, apse vb. durumlarda uygun tedaviye bir an önce başlanabilmesi için ilgili bölümün doktorunun değerlendirmesi gerekir.

Eller en az 20 saniye boyunca, su ve sabunla, tüm yüzeyler ovalanarak yıkanmalıdır. Antibiyotikli sabunlara veya başka tür özel sabunlara gerek yoktur. Marketlerden alınan normal sabunların kullanılması yeterli olur. Alkollü el temizleme jelleri de özellikle ev dışında iken kullanılabilir.

Enfeksiyonlardan korunmak için

✔ Temizlik: Kişisel temizlik, çevre temizliği, gıda temizliği,
✔ Aşılanma,
✔ Sağlıklı beslenme,
✔ Güvenli cinsel yaşam çok önemlidir.
✔ Yemek hazırlamadan önce eller yıkanmalıdır.
✔ Et/tavuk/balık için farklı bıçak ve kesme tahtası kullanılmalıdır.
✔ Yemek hazırlığı sırasında diğer gıdalar çiğ et/tavuk/balığa temas etmemelidir.
✔ Mutfaktaki tüm alet ve örtüler temiz olmalıdır.
✔ Kirlenen aletler sıcak su ve bulaşık deterjanı ile yıkanmalıdır.
✔ Sık sık el yıkanmalı/temizlenmelidir.
✔ Eller ağız/burun/göze değdirilmemelidir.
✔ Kalabalık ortamlardan kaçınmalıdır.
✔ Nezle/grip olan kişilerden uzak durulmalıdır.
✔ Evde nezle/grip olan kişi maske takmalı, ellerini sık sık temizlemelidir.
✔ Ev halkı ve hasta her yıl grip aşısı olmalıdır.
✔ Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için kondom (prezervatif) kullanmak gerekir.
✔ Nötropenik dönemde vajinal, anal, oral cinsel ilişkiden ve seks oyuncaklarından uzak durulmalıdır. Bu konuya ilişkin sorular doktor ile paylaşılmalıdır.
✔ Hayvan dışkısıyla temas edilmemelidir.
✔ Evcil hayvanlar sağlıklı, kontamine olmamış gıdalarla beslenmeli, veteriner kontrolünde olmalıdır.
✔ Hayvan kafesini, sepetini, akvaryumunu başka biri temizlemelidir.
✔ İshal olan hayvana dokunulmamalıdır.
✔ Kedi ve kuşların altı her gün mümkünse başka bir kişi tarafından değiştirilmelidir; mümkün değilse tek kullanımlık eldiven giyilmeli ve cerrahi maske takılmalıdır.
✔ Başıboş hayvanlardan uzak durulmalıdır.

Hangi aşılar yaptırılmalıdır?

Aşılar, mutlaka doktora danışılarak yaptırılmalıdır. Aşı kartı ile hangi aşıların ne zaman yapıldığı/yapılacağı izlenmelidir. Aşı kartı, hastaneye başvurulduğunda yanında bulundurulmalı; gerektiğinde doktorlara gösterilmelidir.

✔ Her yıl ekim ayında influenza (grip) aşısı olunmalıdır.
✔ On yılda bir tetanoz/difteri aşısı yapılmalıdır.
✔ Zatürre (pnömokok) aşısı yapılmalıdır. Bu aşının iki türü vardır. İkisinin de belirli aralıkla uygulanması gerekir. Bu konuda bilgi almak için mutlaka doktora baş- vurmak gerekir.
✔ Hepatit A ve hepatit B geçirilmemiş ise aşı yaptırılmalıdır. Başka birçok aşı türü vardır. Hangi aşıların gerekli olduğu, ne zaman, nasıl yapılması gerektiği konusunda doktor görüşüne başvurmak gerekir.
Seyahat planları en az iki hafta öncesinden doktor ile paylaşılmalıdır.
✔ Beklenen maruziyetlere karşı önlemler alınmalı; böcek ve sinek kovucular kullanılmalıdır.
✔ İlaç kullanılması gerektiği durumda örneğin sıtma profilaksisi için ilaç önerildiğinde rutin kullanılan ilaçlarla etkileşim olup olmadığı dikkatle değerlendirilmelidir.
✔ Kuyu, göl veya ırmak suları içilmemelidir.
✔ Yüzme sırasında su yutulmamalı; insan veya hayvan çıkartıları ile bulaş riski olan sularda yüzülmemelidir.
✔ Alt yapı koşulları kötü olan ülkelerde pişmiş veya paketli ürünler tercih edilmelidir. Şebeke suyundan su içilmemeli; ambalajlı, temiz sular tüketilmelidir.
✔ Mağara gezilerinde mantar soluma riski olduğundan kaçınılmalıdır.

Enfeksiyon etkenlerinin yakın temas ile bulaşacağı sürekli akılda tutulmalıdır. Aile bireylerinin ve çalışma arkadaşlarının el hijyeni konusunda özenli olması önemlidir. Öksürük, burun akıntısı vb. durumlarda, sarılmaktan ve bardak, havlu gibi ortak malzeme kullanmaktan kaçınılmalıdır. Ev halkı ve iş arkadaşları influenza (grip) aşısını yaptırmalı; gerekiyorsa diğer aşılar için doktora başvurmalıdır.

Lösemi Lenfoma Miyelom Hastaları ve Araştırma Eğitim Birliği Derneği (LLMBİR)
https://www.losemilenfomamiyelom.org/

Kategori Blog

Tags:


İlişkili Makaleler


Lenfoma ve egzersiz

Lenfoma ve egzersiz

Lösemi Lenfoma Miyelom Derneği olarak sizlere egzersizin ve dengeli beslenmenin kanser gelişiminde ve tedavi sürecindeki önemini sık sık hatırlatmaya çalışıyoruz....

Asprin kanserden koruyor mu?

Asprin kanserden koruyor mu?

Kalp hastalıklarından koruyucu etkisi olduğu bilinen aspirin kanserden de koruyor olabilir mi? Çok sayıda çalışma bu sorunun cevabını aramaktaydı. 2016...



Bir cevap yazın