Kemik İliği Nakli

Kemik iliği veya kök hücre nakli hakkında 9 Soru 9 yanıt

1. Kemik iliği nakli ile kök hücre nakli aynı şeyler midir?

Evet, ikisi aynı anlama gelir. Altmış yıl önce kemik iliği adı kullanılıyordu. Günümüzde daha çok kök hücre kavramı yerleşti. Verici (donör)’den alınan kök hücreler kalça kemiğinden elde edildiğinde buna “kemik iliği”, çevre kanından (koldaki, boyundaki veya kasıktaki damardan) elde edildiğinde ise “periferik kök hücre” adı verilmektedir.

2. Kök hücre nakli bir ameliyat mıdır?

Hayır, hasta yani alıcıda bir ameliyat söz konusu değildir. Anestezi, kesme vs. yoktur. Verici yani donörden toplanan ilik hücreleri = kök hücreler, alıcıya damardan (intravenöz) transfer (nakil) edilir. Tıpkı kan verilir gibi. Öncesinde hastaya birkaç gün süren bir ilaç tedavisi (nakil öncesi nakle hazırlık tedavisi) verilir.

3. Aile bireylerinin birisinden veya ilik bankasına kayıtlı bir vericiden kök hücre nakli (allojenik) olmak için bir yaş sınırı var mıdır?

Hayır, yaş sınırı yoktur. Hasta dinç olduğu sürece (yani biyolojik ve fiziksel olarak fit olduğu sürece) 75 yaşında bile kök hücre nakli yapılabilir.

4. Verici (donör) olmak için bir yaş sınırı var mıdır?

Aile içi (akraba) verici durumunda hayır bir yaş sınırı yoktur. Her ne kadar verici yaşı genç oldukça başarı oranı artsa da akraba verici adayları için 70 yaş bile uygun kabul edilebilmektedir.

5. Verici ile alıcının kan grubu uyuşumu şart mıdır?

Hayır, kan grubu uyuşumu şart değildir. ABO kan grubu uyuşumu tercih sebebi olsa da uyuşmazlık mutlak sakınca yaratmaz. Aslında vericide hepatit B virüsünün varlığı bile engel oluşturmamaktadır. Sadece kanser varlığı gibi bazı özel durumları dikkate almaktayız.

6. Kök hücre nakli kesin çözüm sağlar mı?

Evet ve hayır. Bu tedavi yöntemiyle hastalıktan hastalığa oranlar değişmekle birlikte %50-80 aralığında tam başarı sağlanabilmektedir ama kök hücre naklinin de kendine ait başarısızlık oranları vardır. Örneğin, infeksiyonlar önemli engeldir. Ayrıca, kök hücre naklinden sonra az da olsa hastalık tekrar edebilmektedir (nüks).

7. Her kan kanseri hastası mutlaka kök hücre nakli olmak zorunda mıdır?

Hayır, bazı lösemiler sadece ilaç tedavisiyle çok başarılı şekilde tedavi edilip iyileşebilmektedir. Örneğin, ALL hastalığında ilaç tedavisi ön planda yer alırken, AML hastalığında genellikle allojenik ilik nakli ilk sıralarda seçilmektedir. Bazı özel durumlarda hastalıkla ilgili veriler çok iyi durumdaysa verici olsa bile ilik nakli ertelenebilmektedir. Tersine hastalıkla ilgili sonuçlar çok iyi iken de başlangıçtaki bazı özellikler nedeniyle ilik nakli gerekebilmektedir. Lenfomalarda ve miyelomda ise allojenik değil kişinin kendi kök hücrelerinin kullanıldığı otolog kök hücre nakli öncelikle uygulanmakta olup, eğer otolog kök hücre tedavisi de başarısız olursa allojenik nakil gündeme gelebilmektedir.

8. Nakil gerekir de verici bulunamazsa?

Günümüzde verici bulma olasılığı neredeyse %90’ları buldu. Bir hastanın çocuğu, ana babası, kardeşi varsa artık tam uyuşum aranmadan nakil yapılabilmektedir. Haploidentik nakil olarak adlandırılan bu seçenekte kuzenler ve yeğenler bile verici adayı olarak değerlendirmeye alınıyor.